ASETON
ASETON
Aseton, bir keton fonksiyonel grubuna sahip olan en basit ve en yaygın ketondur.
Asetonun yapısı şöyledir:
- Aseton, bir karbonil grubu (C=O) ile iki metil grubu (CH3) arasında bir kovalent bağ içeren organik bir bileşiktir1.
- Asetonun moleküler formülü C3H6O, empirik formülü CH2O ve izomer sayısı 2’dir1.
- Asetonun moleküler ağırlığı 58,08 g/mol, yoğunluğu 0,79 g/mL ve kaynama noktası 56,5 °C’dir1.
- Asetonun Lewis yapısı aşağıdaki gibidir:
H H
| |
H--C---C==O
| |
H H
Asetonun üretimi şöyledir:
- Asetonun en yaygın üretim yöntemi, kümene hidroperoksit yöntemidir1. Bu yöntemde, kümene (izopropilbenzen) oksijenle reaksiyona girerek kümene hidroperoksit oluşturur. Kümene hidroperoksit daha sonra asetona ve fenole parçalanır.
- Asetonun diğer bir üretim yöntemi ise asetilen yöntemidir. Bu yöntemde, asetilen bir çözücü içinde asetonla reaksiyona girerek izopropil alkol oluşturur. İzopropil alkol daha sonra dehidrasyonla asetona dönüştürülür.
- Asetonun küçük miktarlarda da olsa biyolojik olarak da üretildiğini belirtmek gerekir. Aseton, vücutta yağların parçalanması sonucunda ortaya çıkan bir keton cisimciğidir. Aseton, idrar veya nefes yoluyla vücuttan atılır.
Asetonun kullanım alanları şunlardır:
- Aseton, endüstride birçok kimyasalın üretiminde ve çözücü olarak kullanılır. Örneğin, aseton, metil metakrilat, bisfenol A, metil izobutil keton gibi bileşiklerin sentezinde kullanılır. Ayrıca, aseton, boyalar, vernikler, reçineler, yapıştırıcılar ve sentetik kauçuk gibi ürünlerin çözücüsü olarak da kullanılır.
- Aseton, laboratuvarda da birçok amaçla kullanılır. Örneğin, aseton, organik bileşiklerin saflaştırılmasında veya kristalleştirilmesinde kullanılır. Ayrıca, aseton, bazı organik reaksiyonlarda da katkı maddesi olarak kullanılır.
- Aseton, günlük hayatta da birçok alanda karşımıza çıkar. Örneğin, aseton, oje çıkarıcı olarak veya tırnak yapıştırıcılarının çözülmesinde kullanılır. Ayrıca, aseton, bazı temizlik malzemelerinin veya kozmetik ürünlerinin içinde de bulunabilir.
Asetonun ortak özellikleri şunlardır: